Heilige Johannes de Doper
(ca. 7 v.Chr. - ca. 30, maar zeker vóór 36 n.Chr.)
Feestdag: 24 juni
De heilige Elisabet was getrouwd met Zacharias en een nicht van de heilige Maagd. Echter gezien het leeftijds verschil denkt men dat ze een tante van Maria was.
Lange tijd hebben Zacharias en Elisabeth voor een kind gebeden. Toen Zacharias een keer in de tempel was, verscheen de engel Gabriël met de boodschap, dat hij en zijn vrouw op hun oude dag toch nog een zoon zouden krijgen. Er was een grote toekomst voor de jongen weggelegd: hij zou in de geest van Elia de weg bereiden voor de komst van de Messias.
Johannes de Doper was volgens het christendom en de islam een profeet. Johannes de Doper komt zowel in het Evangelie als in de Koran voor.
Johannes zou omstreeks het jaar 30 in de provincie Judea hebben gepredikt.
Leven
Aangezien Johannes de Doper in veel religies een profeet is, zijn er uiteenlopende dingen over hem beweerd. De oudste bronnen over zijn leven zijn de werken van Flavius Josephus en de vier evangeliën in de Bijbel (Nieuwe Testament).
Prediking
De enige niet-religieuze bron waarin Johannes' handelingen als profeet worden beschreven is De Oude Geschiedenis van de Joden van Flavius Josephus:
Johannes sprak tot niemand; maar toen de tijd gekomen was ging hij naar de Jordaan – en tot de menigte zei hij: Bekeer u en was al uw zonden weg in de bron van reinheid; het koninkrijk is nabij. Kom tot mij en laat u wassen in de wateren van deze stroom, als symbool van de innerlijke reiniging van de ziel. En zie, een menigte mensen daalde neer en werd in de Jordaan gewassen, en een ieder van hen beleed zijn zonden.
Tijdens een van zijn doopsessies kwam Jezus naar hem toe, die zich door hem liet dopen. Bij deze gebeurtenis daalde de Heilige Geest als een duif op Jezus' hoofd neer.
Matteüs 3:13-17 vertelt dat Johannes Jezus direct herkende. Aanvankelijk weigerde hij Jezus te dopen - het zou eerder andersom moeten gebeuren. In het evangelie van Johannes 1:32-33 staat dat Jezus pas door Johannes als het Lam van God werd herkend op het moment dat Hij gedoopt werd, doordat de Heilige Geest als een duif op Hem neerdaalde.
Johannes' prediking moet lang geduurd hebben, want zelfs jaren na Johannes' dood was zijn doop zelfs buiten Judea bekend en bekender dan die van Jezus.
Dood
In die tijd heerste koning Herodes Antipas. Johannes bekritisserde deze koning vaak in zijn preken, omdat Herodes een verhouding had mey de vrouw van zijn broer en dat was tegen Gods wetten.
Antipas besloot Johannes te arresteren en geboeid gevangen te zetten, ter wille van Herodias, de vrouw van zijn broeder Filippus, omdat hij haar tot vrouw genomen had. Hij besloot hem echter niet te vermoorden,want hij luisterde graag naar de leer van de Doper. Toen de dochter van Herodias echter een dans voor Antipas opvoerde, zwoer hij als wederdienst haar iets te geven. Op aandringen van haar moeder vroeg ze om het hoofd van Johannes de Doper op een schotel, uit wraak voor zijn prediken tegen haar relatie met Antipas. De vorst voelde zich verplicht haar wens te vervullen en onthoofde Johannes.
De Katholieke en de Orthodoxe Kerken gedenken jaarlijks op 29 augustus het martelaarschap van de heilige Johannes de Doper, die door onthoofding om het leven kwam.
In de middeleeuwen werd het hoofd van Johannes de Doper vereerd in het klooster van Saint-Jean-d'Angély in het zuidwesten van Frankrijk.
Zijn lichaam (dus zonder zijn hoofd) wordt in verschillende kerken vereerd. Zijn lichaam of delen daarvan wordt op verschillende plaatsen vereerd:
Rivier de Jordaan Plaats waar Jezus werd gedoopt
Litaniegebed van Johannes de Doper
Christus, ontferm U over ons.
Heer, ontferm U over ons.
Christus, hoor ons.
Christus, verhoor ons.
God, hemelse Vader, ontferm U over ons.
God Zoon, Verlosser der wereld,
God, heilige Geest,
Heilige Drievuldigheid, één God,
Heilige Maria, die, na de boodschap, Elisabeth, de moeder van Johannes ging bezoeken, bid voor ons.
H. Zacharias en H. Elisabeth, vader en moeder van de H. Johannes,
H. Johannes de Doper, voorloper van de Zaligmaker,
H. Johannes de Doper, van in de schoot van uw moeder geheiligd,
H. Johannes de Doper, die van kindsbeen af in de woestijn leefde en u met de hemelse geesten onderhield,
H. Johannes de Doper, voorbeeld van heiligheid,
H. Johannes de Doper, vader van de kluizenaars,
H. Johannes de Doper, meer dan profeet,
H. Johannes de Doper, waarlijk groot voor de Heer,
H. Johannes de Doper, beroemd door de onschuld en strengheid van uw leven,
H. Johannes de Doper, getrouwe en standvastige dienaar van de Heer, die, uit liefde tot Jezus, gedurende verscheidene jaren getuige van zijn tegenwoordigheid geweest zijt,
H. Johannes de Doper, wiens voedsel geringe spijzen waren, en die nooit alcoholische drank hebt willen nemen,
H. Johannes de Doper, wiens kleed een ruw vel van kameelhaar was,
H. Johannes de Doper, wiens rustplaats de aarde en diens woning een grot was,
H. Johannes de Doper, die nooit de eenzaamheid hebt verlaten dan om de eer van God en om de zaligheid van de naaste,
H. Johannes de Doper, die volgens het getuigenis van de eeuwige Wijsheid, de grootste onder de kinderen van de mensen zijt,
H. Johannes de Doper, die door de ootmoedige bekentenis, dat gij niet waardig waart de schoenriem van Jezus los te maken, de grootheid van de Godmens aangekondigd hebt,
H. Johannes de Doper, die toen Jezus tot u kwam, uitgeroepen hebt: Zie het Lam Gods dat de zonden der wereld wegneemt,
H. Johannes de Doper, die de grote eer genoten hebt de Zaligmaker te dopen,
H. Johannes de Doper, die moedig Herodes over zijn onzalig leven vermaand hebt,
H. Johannes de Doper, die, om uw ijver in de verdediging van de zaak Gods, het geluk gehad hebt onthoofd te worden en als martelaar te sterven,
H. Johannes de Doper, onze patroon,
H. Johannes de Doper, onze beschermer,
In het betrachten van de eenzaamheid, help ons, Heilige Johannes de Doper.
Bij ons streven Gods inzichten met ons te kennen,
Bij ons streven Gods wil na te komen,
Bij het betrachten van de zachtmoedigheid en de ootmoed des harten,
Bij het bewaren van de zuiverheid en rechtzinnigheid,
Bij het bestrijden van de wereld, van de duivel en het vlees,
Bij het volbrengen van onze plichten met vlijt en liefde,
Door de strengheid van uw boetvaardigheid,
Door uw ootmoed,
Door uw getrouwheid aan de goddelijke genade,
Door uw ijver voor Gods eer,
Door uw marteldood en uw luisterrijke zegepraal,
Lam Gods, dat de zonden van de wereld wegneemt, spaar ons, Heer.
Lam Gods, dat de zonden van de wereld wegneemt, verhoor ons, Heer.
Lam Gods, dat de zonden van de wereld wegneemt, ontferm U over ons.
Bid voor ons, heilige Voorloper van de Zaligmaker.
Opdat wij de beloften van Christus waardig worden.
Laat ons bidden,
Heer Jezus, maak, dat wij, die Gij onder uw dienaren aangenomen hebt, steeds de weg der zaligheid bewandelen, en dat wij getrouw de vermaningen van uw Voorloper de H. Johannes de Doper volgen, opdat wij eens mogen geraken tot U, Zaligmaker der wereld, die leeft en heerst met God de Vader en de H. Geest, in al de eeuwen der eeuwen.
Amen.
