Heilige Damiaan van Molokai

De grootste Belg ooit

Naamfeest Pater Damiaan: 10 mei

Pater Damiaan werd geboren op 3 januari 1840 in Tremelo (België) als Jozef (Jef) De Veuster. Jozef was de zevende zoon van Frans De Veuster en Anna-Katrien Wouters. Het gezin telde in het totaal 8 kinderen, waarvan vier jongens en vier meisjes. Toen hij 15 jaar oud was ging hij in de graanhandel van zijn vader werken, maar hij wilde eigenlijk priester worden. Met veel moeite weet hij zijn ouders te overtuigen van zijn roeping.

Begin 1859 trad hij in bij de Congregatie van de Heilige Harten van Jezus en Maria of Congregatio Sacrorum Cordium (ss.cc.) in Leuven; in hetzelfde klooster als zijn broer August (pater Pamphile). Dit is een congregatie die in sommige landen bekend is onder de naam Picpus, naar de rue Picpus in Parijs waar de congregatie kort na haar stichting haar moederhuis vestigde. De congregatie is gevestigd in 35 landen en telt ongeveer 2000 leden. In België hebben ze vestigingen in Leuven en Charleroi en in Nederland zijn ze vertegenwoordigd in 's-Hertogenbosch. Hij nam er de kloosternaam "Damiaan" aan. Op 7 oktober 1860 legde hij in Issy (Frankrijk) zijn geloften af.

Hij komt in Parijs ook in aanraking met missionarissen en een bisschop uit de eilanden van de Stille Zuidzee. Door deze verhalen droomt hij van een taak als missionaris. Na zijn studies kreeg pater Damiaan toestemming om als missionaris te gaan werken op de Hawaï-eilanden. Hij vervulde daarmee de droom van zijn broer. Die was aangewezen voor een missie op Hawaï. Hij raakt echter besmet met tyfus en kon onmogelijk vertrekken. Pater Damiaan komt op 19 maart 1864 in Honolulu aan, waar hij al snel kennis maakt met de Franse bisschop Mgr. Maigret. Die is niet tevreden met het feit dat men hem geen priesters maar fraters stuurt. Hij besluit daarop de fraters tot priester te wijden, dat gebeurt op 21 mei 1864. Twee maanden later vertrekt Damiaan naar het bergachtige eiland Hawaï.

In die tijd werden melaatsen van Hawaï samengebracht in een kolonie in het noorden van het eiland Molokaï. Ze kregen voedsel en andere voorzieningen, maar geen medische hulp. Het verhaal van een bisschop over deze kolonie treft Damiaan in het hart. Melaatsheid was in die jaren uitgegroeid tot een echte gesel voor de hele archipel. Niemand werd gespaard. De enige oplossing die men had kunnen bedenken, was de melaatsen af te zonderen op een kleine landtong van het eiland Molokaï. Daar leefden ze vanaf 1860 als ballingen, ver van hun familie en vrienden, zonder hoop, zonder uitzicht. De katholieke missie trok zich het lot van deze mensen aan. Om het risico van besmetting te verminderen werd besloten, dat vier jonge priesters elkaar op het eiland zouden aflossen. Zo hoefde niemand voor langere tijd in deze afschuwelijke omgeving te verblijven. In 1873 besloot bisschop Maigret een missionaris naar het eiland te sturen voor drie maanden. Leprabesmetting treedt op door ademhaling, hoesten en niezen. De ziekte heeft een incubatieperiode van jaren. Besmette patiënten kunnen wel zeven jaar zonder symptomen rondlopen.

Damiaan bood zich aan als vrijwilliger. Hij werd voorlopig de enige. Op vrijdag 9 mei 1873 vertrekt Damiaan naar Molokaï met de gouden raad: "Eet niet met de melaatsen, raak niemand aan en rij nooit in hun zadel". Damiaan komt aan en wordt verwelkomd door een groep stinkende, vuile en zichtbaar vervormde mensen. Op dat moment verbleven er op dat eiland 600 lepralijders, die zich aan dronkenschap, ontucht en afgodendienst overgaven. Met een onvermoeibare volhouding vervult Pater Damiaan daar gedurende vele jaren zijn taak. Damiaan begon met de bouw van een kerk en de aanleg van wegen. Naast zijn werk als priester vervulde hij ook de rol van dokter, en hij maakte zelfs doodskisten en groef graven. Zijn komst was een keerpunt voor de kolonie: wetten werden nageleefd, er kwamen degelijke huizen en een school. Op heldhaftige wijze stelde Damiaan zijn hele leven in dienst van de melaatsen. Weinig trok hij zich aan van het gevaar zelf door de ziekte besmet te raken.

Koning David Kalakaua (Hawaï was toen nog een zelfstandig koninkrijk) hoorde van de goede werken van pater Damiaan en verleende hem de titel 'Knight Commander of the Royal Order of Kalakaua'. Toen prinses Lydia Liliuokalani de nederzetting bezocht om deze titel te overhandigen werd zij geraakt door wat ze zag. Ze bracht de wereld op de hoogte van Damiaans werk, waardoor zijn werk en naam bekend werd in de Verenigde Staten en Europa. In Amerika werden grote sommen geld bijeen gebracht en de Kerk van Engeland zond voedsel, kleding en medicijnen. Veel hulp uit Europa heeft hij echter niet gekregen. Zelfs Ghandi en Moeder Theresa waren onder de indruk van de "Grootste Belg".

In 1883 ontdekte Damiaan dat zijn voeten pijn deden en heel warm waren. Hij ontdekte ook kleine, gele plekken op zijn rug. Hij vermoedde wel wat dat betekende maar zweeg erover. De symptomen van zijn lepra waren verdwenen, maar dat was slechts schijn. Hij stak zijn voet in een kom warm water om de pijn wat te verzachten, maar plots besefte hij dat het water kokend heet was. Hij had niets gevoeld. De dokters bevestigden wat hij al wist; hij had lepra. Damiaan wordt echter steeds zieker en zieker. In september 1888 moet Damiaan een dienst afbreken. Hij werkte tot het einde van zijn leven, tot 19 dagen voor zijn dood. Op 30 maart 1889 spreekt hij zijn laatste biecht. Op 2 april 1889 ontving Damiaan de ziekenzalving. Op zaterdag 13 april gaat het en stuk slechter. Hij overleed te Molokaï op 15 april 1889 op 49-jarige leeftijd in alle rust te midden van zijn vrienden. Hij werd daar begraven in de Sint Philomena-kerk. In 1936 werd Damiaans lichaam uit zijn graf op Molokai gehaald en per boot overgebracht naar België. Onder massale belangstelling werd hij op 5 mei 1936 in de crypte van de Sint-Antoniuskerk aan het Pater Damiaanplein in Leuven bijgezet.

De voorbereiding om Pater Damiaan zalig te laten verklaren heeft jaren geduurd. Voor een zaligverklaring van Damiaan moest een mirakel aan hem kunnen worden toegeschreven. Dat bleef uit. Tot in 1987 de miraculeuze genezing, in 1895 al, van een Franse kloosterzuster aan het licht kwam. Zuster Simplicia Hue van Frankrijk begon een noveen tot pater Damiaan te bidden, toen ze op de leeftijd van 37 jaar tengevolge van een ernstige ziekte op sterven lag. De pijn en de symptomen van de ziekte verdwenen in de nacht van 11 september 1895. Zuster Simplicia leefde hierna nog 32 jaar.

Pater Damiaan werd door paus Johannes-Paulus II zalig verklaard op zondag 4 juni 1995 in Brussel, België. Het was de bedoeling dat de paus hiervoor al in 1994 naar Tremelo zou komen, maar hij brak helaas zijn heup en moest het feest een jaar worden uitgesteld. Na de plechtigheid werd een relikwie (rechterhand) van Pater Damiaan overgebracht naar Molokaï en uiteindelijk op 22 juli 1995 begraven in Kalawao op Molokaï.

Ondertussen is Pater Damiaan al bijna tien jaar zalig, maar nog niet heilig. Voor een heiligverklaring was een tweede wonder nodig. Dat wonder geschiedde in 2000. Een medische commissie van de Congregatie van de Heiligverklaringen van het Vaticaan heeft uitgezocht hoe een vrouw (Audrey Toguchidie), die aan terminale longkanker leed, tien jaar geleden genas nadat zij op Molokai tot Damiaan had gebeden. Zie was speciaal vanuit haar woonplaats Honolulu naar Molokai gekomen.

Op 3 juli 2008 werd bekend gemaakt dat de pater door Paus Benedictus XVI op korte termijn heilig verklaard zal worden. Op 21 februari 2009 werd in Rome bekendgemaakt, dat de zalige pater Damiaan op zondag 11 oktober 2009 heilig verklaard wordt. Vieringen zullen plaatsvinden in Rome, Hawaï (Molokai) en Tremelo (geboortedorp). Koning Albert en koningin Fabiola zullen de heiligverklaring van pater Damiaan op het Sint-Pietersplein in Rome bijwonen. Ook premier Herman Van Rompuy reist naar Rome voor de heiligverklaring.

De Vlaams- Brabantse gemeente Tremelo - het geboortedorp van Pater Damiaan - verwacht op zondag 4 oktober 25.000 tot 30.000 mensen voor het volksfeest dat het gemeentebestuur organiseert naar aanleiding van de heiligverklaring van Pater Damiaan, een week later in Rome. De dag start met een eucharistieviering in een tent bij het geboortehuis van Damiaan in het gehucht Ninde waarin kardinaal Danneels en bisschop Silva van Honolulu voorgaan. Bijna 400 Hawaïanen zullen de misviering bijwonen. In de namiddag is er in het centrum van Tremelo een historische evocatie waaraan 250 mensen meewerken. De tickets voor de Damiaan- evocatie vliegen de deur uit. Tot 31 augustus hadden de inwoners van Tremelo voorrang om een (gratis) ticket aan te vragen voor de Damiaan- evocatie. Sinds 1 september kunnen niet- inwoners hun ticket bestellen. Voor de vier voorstellingen kunnen achtduizend mensen een plaatsje reserveren. Als de beschikbare plaatsen uitverkocht geraken - wat zeer waarschijnlijk is - zal de zestig minuten durende Damiaan- evocatie uitgezonden worden op een reuzescherm op het Tremelose dorpsplein.

Paus Benedictus XVI heeft op zondagochtend 11 oktober 2009 tijdens een plechtige Mis in de Sint-Pietersbasiliek in Rome pater Damiaan heilig verklaard. In de Sint-Pietersbasiliek waren o.a. aanwezig Koning Albert. Koningin Paola en enkele leden van de Belgische regering. Zo’n 2500 Belgen volgden de ceremonie via grote TV-schermen op het Sint-Pietersplein. Damiaan werd hiermee zowel de patroonheilige van de melaatsen als van de aidspatiënten.

Patroonheilige: van melaatsen- en aidspatiënten.

De tekst in de laatste alinea is overgenomen uit de Nieuwsbrief van maandag 7 september 2009
van Rorate - RKNieuwsnet. Onze dank voor het mogen gebruiken van deze gegevens.

 

Gebed van de Picpussen

God, onze Vader,
wij danken U voor Pater Damiaan.
Om Jezus, Uw Zoon, in alles te volgen
is hij naar Molokaï gegaan,
naar de uitgestoten lepralijders,
en is er één van hen geworden,
tot in de dood toe.
Daardoor heeft hij ze
hun menswaardigheid teruggeschonken
en weer toekomst gegeven.
In hem is duidelijk geworden
hoezeer Gij alle mensen liefhebt.
Nu vragen wij U:
Moge Uw Geest ons bewegen
om in Damiaans voetspoor te gaan
en moge zijn geloof het onze worden.
Leer ons oog en hart te hebben
voor mensen die niet meetellen
of buitenspel zijn gezet.
Laat hen door ons ontdekken wie Gij zijt.
Doe mensen opstaan
die dezelfde weg gaan die hij is gegaan.
Dit vragen wij U, goede God,
die ons blijft liefhebben,
vandaag en alle dagen, tot in eeuwigheid.
Amen.

(Gebed Paters en Zusters der Heilige Harten)